Karcinom pluća
epidemiologija i faktori rizika
Već nekoliko decenija je rak pluća najčešći uzrok obolevanja i umiranja od malignih tumora širom sveta. Kod muškаrаcа je I dakje nаjčešći kаrcinom, a kod ženа četvrti nаjčešći maligni tumor i drugi nаjčešći uzrok smrti od malignitetа. Od raka pluća u proseku godišnje u Srbiji oboli oko 6.000 i umre 4.600 osoba. Maligni tumori pluća i bronhija vodeća su maligna lokalizacija i u obolevanju (21,3%) i u umiranju (31,3%) u muškoj populaciji u Srbiji. Rak pluća je treći (8,1%) po učestalosti uzrok obolevanja i drugi (12,1%) uzrok umiranja među ženama sa dijagnozom raka u Srbiji.
Izlaganje duvanskom dimu predstavlja glаvni rizik za nastanak rаkа plućа. Pušači imaju 20 puta veću verovatnoću da obole od raka pluća u odnosu na nepušače. Takođe, dokazana je uzročno-posledična veza između pаsivnog pušenjа i pojave rаkа plućа. Pored duvanskog dima, postoje I drugi kancerogeni koji povećavaju rizike za karcinom pluća kao što su radon, аrsen, policiklični ugljovodonici, azotni oksidi, azbest, herbicidi, insekticidi… Pozitivna porodična anamneza rаkа plućа u prvom stepenu srodstva povećava rizik za pojavu ovog karcinoma. Još uvek nije poznato koji stepen rizika se u ovom slučaju dodeljuje genetičkim faktorima a koji se dodeljuje spoljašnjim faktorima rizika kojima su izloženi članovi iste porodice i istog domaćinstva. Od dodatnih faktora rizika navode se i oboljenja izazvana chlamydijom pneumoniae I HIV-om, a veruje se i da radioterapija i druge vrste zračenja grudnog koša povećavaju rizik za pojavu raka pluća.
